1. Czaszka ( cranium )
Budowa anatomiczna czaszki psa, różni się od czaszki innych gatunków, co jest wynikiem przystosowania do różnych funkcji, takich jak żucie i polowanie.
Czaszka psa składa się z wielu kości, które tworzą struktury wspierające zęby i umożliwiają ruchy szczęki. Skrzydła oczodołowe i skroniowe kości klinowej odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu struktury czaszki oraz w stabilizacji oczodołów.
Zawartość siedmiu zębodołów na krawędzi zębodołowej kości szczękowej wskazuje na różnorodność zębów, które są niezbędne do rozdrabniania pokarmu. Odpowiednia liczba zębów w różnych kategoriach (siekacze, kły, przedtrzonowce i trzonowce) jest dostosowana do ich diety mięsnej.
Żuchwa psa, która jest połączona więzozrostem, umożliwia pewną elastyczność, co jest ważne podczas żucia. Liczba zębodołów na górnej krawędzi trzonu żuchwy również wskazuje na dobrze rozwiniętą strukturę zębową.
Otwory bródkowe na powierzchni bocznej trzonu żuchwy pełnią ważną funkcję, ponieważ mogą być miejscem przejścia naczyń krwionośnych i nerwów. Dół żuchwowy, w którym przyczepia się mięsień żwacz, jest istotny dla procesu żucia, a wyrostek kątowy, który jest charakterystyczny dla psów, zapewnia dodatkowy punkt przyczepu dla mięśni, co zwiększa siłę żucia.
Anatomiczna budowa czaszki psa jest doskonale przystosowana do jego trybu życia i diety, a różne elementy tej struktury współpracują ze sobą, aby umożliwić efektywne żucie i spożywanie pokarmu.
Czaszka psa składa się z wielu kości, które pełnią różne funkcje. Wyróżniamy w niej kości parzyste, takie jak kości jarzmowe, nosowe czy podniebienne, a także kości nieparzyste, jak żuchwa czy kość czołowa.
Kości czaszki chronią mózg, który jest kluczowym organem dla funkcjonowania psa, oraz narządy zmysłów, które pozwalają zwierzęciu na odbieranie bodźców z otoczenia. Dzięki złożonej budowie czaszka wspiera również górne części układu oddechowego i pokarmowego, co jest istotne dla prawidłowego oddychania i odżywiania.
Dodatkowo, czaszka stanowi punkt przyczepu dla wielu mięśni, które są odpowiedzialne za ruchy żuchwy.
Czaszka psa wykazuje dużą zmienność rasową, co jest wynikiem selektywnej hodowli, która kładzie nacisk na różne cechy fizyczne w zależności od rasy.
U ras takich jak charty, czaszka jest wydłużona, co sprzyja ich dużej prędkości i zwrotności.
Z kolei rasy takie jak buldogi mają silnie skróconą czaszkę, co nadaje im charakterystyczny wygląd.
Na podstawie formy czaszek wyróżnia się trzy rasy psów: długogłowe – dolichocefaliczne ( czaszka długa i wąska ) , krótkogłowe – brachycefaliczne ( czaszka krótka i szeroka ) i średniogłowe ( czaszka o średnich proporcjach )
Rasy psów długogłowych, znane jako dolichocefaliczne, charakteryzują się specyficzną budową czaszki, która wpływa na ich wygląd i funkcjonalność. Czaszka tych psów ma wydłużoną część twarzową oraz wąską mózgoczaszkę, co sprawia, że mają one charakterystyczny, elegancki profil. Grzebień strzałkowy zewnętrzny, widoczny na czaszce, jest wyraźnie zaznaczony i stanowi miejsce przyczepu mięśni skroniowych, co wpływa na ich siłę i zdolności do żucia.
Powierzchnia czołowa i nosowa jest lekko wklęsła, co nadaje tym psom subtelny wygląd. Dodatkowo, łuk jarzmowy jest mniej wystający na boki w porównaniu do psów o innych typach czaszek. To połączenie cech anatomicznych sprawia, że rasy długogłowe są zazwyczaj bardzo zwinne i szybkie, co czyni je doskonałymi towarzyszami w aktywnościach wymagających dużej sprawności fizycznej.
Przykłady ras długogłowych to collie, wilczarz irlandzki i whippet. Te psy nie tylko prezentują się wyjątkowo, ale także mają różnorodne zastosowania, od pracy w terenie po towarzyszenie swoim właścicielom w codziennym życiu.
Rasy psów krótkogłowych, znane również jako brachycefaliczne, charakteryzują się specyficzną budową czaszki, w której część mózgowa jest stosunkowo duża w porównaniu do skróconej i poszerzonej części twarzowej. Wiele z tych ras, takich jak shih tzu, mops czy pekińczyk, ma cechy, które mogą wpływać na ich zdrowie i komfort życia.
Grzebień strzałkowy zewnętrzny, który jest strukturą anatomiczną na czaszce, u tych ras jest często zredukowany lub całkowicie nieobecny. Ponadto, niektóre osobniki mogą mieć ciemiączka (czyli miejsca, gdzie kości czaszki nie są jeszcze całkowicie zrośnięte) przez całe życie, co jest zjawiskiem nietypowym dla psów.
Prognatyzm, czyli wystawanie żuchwy przed szczękę, jest również częstym zjawiskiem u psów krótkogłowych.
Psy o pośrednich proporcjach czaszki, takie jak jamnik i beagle, łączą cechy obu typów, co sprawia, że są wszechstronne i często wykorzystywane w różnych rolach, od towarzyszy po psy myśliwskie.
Zmiany w kształcie czaszki mogą wpływać na różne aspekty życia psa, w tym na jego zachowanie, zdolności fizyczne oraz zdrowie. Warto zauważyć, że niektóre z tych cech mogą prowadzić do wyzwań zdrowotnych, dlatego odpowiedzialna hodowla i dbałość o dobrostan zwierząt są kluczowe.